Commentary on the Yogasūtras of Patanjali, ancient Sanskrit work on yoga; includes Sanskrit text in Sinhalese script.

Comparative study of Buddhist philosophy and Hindu philosophy; with reference to India and Sri Lanka.

This book includes a critical edition, Turkish translation and study of Tasköprüzade's gloss on Jurjani's commentary on Zamakhsharī's al-Kashshaf by Jurjani.

Este artículo explora la relación entre la filosofía del límite de Eugenio Trías y el sufismo de Ibn ʿArabī. En primer lugar, pretende explicar la función de la filosofía de la religión en el sistema triasiano y por qué el maestro andalusí ocupa un lugar privilegiado en ella. Segundo, se ocupa de algunos aspectos esenciales de la doctrina akbarí que la filosofía del límite obtura, como la declaración de la unidad del Ser (tawḥīd), la conjugación de lo exotérico y lo (...) esotérico, la superación de la propia creencia, el camino de la servidumbre (ʿubūdiyya), el tránsito de la pasión súbita de amor (hawā) al amor espiritual (ḥubb), la caballería espiritual (futuwwa) y la morada de la no-morada (maqām lā maqām), los cuales comparten un nexo común: el trascendimiento de lo egoico y el interés en el otro en tanto otro. Finalmente, se defenderá que la obturación triasiana se debe tanto al influjo de Henry Corbin, como sobre todo, a las propias limitaciones de su proyecto filosófico, para el que el Ibn ʿArabī ausente constituye una suerte de sombra. (shrink)

The aim of this study is to reveal the role of religious, political and cultural factors on the way of understanding the concept of Ahl al-ḥaqq, one of the most important theopolitical concepts of Islamic thought, and to identify the projections of the semantic traansformatinon that concept of Ahl al-ḥaqq has experienced. In the comparative study with the group of "Ahl al-Shirk", "Ahl al-Kitāb", "Ahl al-Bid'at" and "Ahl al-Hawā", it has been determined that the concept of Ahl al-Haq has a (...) multi-layered spectrum of meaning. A number of critical periods can be mentioned in the formation of this multi-layered meaning structure. The first of these periods is the founding period in which a conception is constructed through the description of the superstitious actions of the "Ahl al-Shirk" and "Ahl al-Kitâb" groups in belief and practice, even though the term "Ahl al-haqq" is not mentioned in the Qur’ān. In this context, it can be said that all Muslims who confess and recite the shahada or the word tawhid with the intention of illa'l-haqq in faith and deeds are included in the category of Ahl al-haqq. After the first semantic period in which the opposition between Islam and un-Islam was decisive, the socio-political issues that emerged among Muslims moved the debate on who could be included in the scope of Ahl al-haqq to the intra-Islamic plane. In the second semantic period, in which every sect considered itself to be right, the scope of Ahl al-Haq was mostly described through the nass-centered references of the Salafiyya and the superstitious practices in belief and practice of Muslims included in the Ahl al-Bid'at category. The third semantic period was shaped relatively by the encounter with philosophical traditions. This is the period in which theologians defending the Islamic faith tried to keep dynamic the outward/objective epistemological aspect of the concept. In the fourth semantic period, which coincided with post-modernism, Ahl al-Haq returned to the socio-political meaning of the opposition between Islam and un-Islam in the founding period as an anti-imperial attitude against colonization activities. As a result, considering all these definitions, it is concluded at the present time that, it would be more accurate that the concept of Ahl al-Haq is better defined to include all Muslims who have accepted the principles of Islamic belief and declared their adherence to the Qur’ān and Sunna. (shrink)

According to Abrahamic religions, namely Judaism, Christianity and Islam, human beings exist on the earth for a common purpose, and they have patrilineally and matrilineally descended from a single couple, namely Adam and Hawa (Eve). The Qur’an unambiguously mentions: “O mankind! reverence your Guardian-Lord, who created you from a single person, created, of like nature, His mate, and from them twain scattered (like seeds) countless men and women; reverence Allah, through whom ye demand your mutual (rights), and (reverence) the (...) wombs (That bore you): for Allah ever watches over you.” Thus, it is incumbent upon human beings to live together in peace rather than constant hostility to fulfil the purpose of their existence on the earth. This paper endeavours to contribute to the understanding of the concept of ‘peaceful coexistence’ from the Islamic perspective. It specifically answers the following research questions: What is peaceful coexistence? What is necessary for peaceful coexistence? What are the fundamental principles that we must adhere to in order to coexist peacefully? The paper is structured into eight sections, beginning with introduction on the concept of ‘peace’ in Islam. The second section focuses on the main objectives of Islam. The third section is on the meaning of peaceful coexistence. The fourth and fifth sections are on the need for peaceful coexistence, and the necessary requirements and tools for peaceful coexistence respectively. The sixth section is on categorization of peaceful coexistence into: peaceful coexistence in marriage, peaceful coexistence of mankind, peaceful coexistence of the members of the Muslim ummah and peaceful coexistence of mankind and the environment. The seventh section is a summary of the Islamic principles of peaceful coexistence. The final section sums up the main conclusions drawn from this study. The translation of the ayat (verses) of the Qur’an related to this study is extracted from the work of Abdullah Yusuf Ali, The Holy Qur’an: Text and Translation unless stated otherwise. At the end of this paper, it is hoped that the readers will: first, appreciate the message of Islam as a universal religion and the need for mutual care, mutual respect, and mutual cooperation; and second, explore the methodology of the Qur’an and the Prophet Muhammad (peace and blessings be upon him) in managing human diversity. It is also hoped that this study will lead to a better understanding of peaceful coexistence as an integral part of Islam and one of the characteristics of the Muslim ummah. The findings of this study highlight the role of Islam in promoting peace and security. The study reveals that peaceful coexistence is a key factor in the success of human beings and it requires nurturing love, respect, care, and salam (a greeting of peace) in one’s relationship with others. (shrink)

Celem artykułu jest porównanie ze sobą dwóch niespecyficznych neokantystów uznawanych za reprezentantów realizmu krytycznego. Nicolai Hartmann - jako zwolennik szkoły marburskiej - był najpierw idealistą, a następnie stał się krytycznym realistą. Richard Hӧnigswald - jako uczeń Aloisa Riehla - od początku zajmował stanowisko realizmu krytycznego. Istnieje wiele podobieństw w rozumieniu pojęcia realizmu przez Hartmanna i Hӧnigswalda. Można też wskazać na kilka różnic, które dotyczą przede wszystkim kwestii rzeczy samej w sobie. Najważniejszą z nich jest sposób, w jaki obaj rozwiązują problem (...) danych empirycznych będących podstawą umysłowej reprezentacji przedmiotu. Ukazanie podejścia Hartmanna i Hӧnigswalda do tego problemu pozwala zrozumieć, dlaczego obaj uważani są za niespecyficznych neokantystów. (shrink)

Feliks Młynarski ciągle jeszcze nie należy do kanonu lektur z polskiej myśli filozoficznej, chociaż coś takiego zasugerował już Władysław Tatarkiewicz w swojej Historii filozofii. Łączył go tam, jeśli chodzi o orientację, z Florianem Znanieckim, tj. przede wszystkim z jego wczesną, filozoficzną właśnie, twórczością. Obaj autorzy, Znaniecki i Młynarski, budowali swój filozoficzny światopogląd na przekonaniu o wielkiej roli swoistości świata społecznego, często ignorowanego przez profesjonalnych, akademickich filozofów. Zwięzła charakterystyka Tatarkiewicza jest jak gdyby wyciągiem z autoprezentacji samego Młynarskiego, napisanej w r. 1949, (...) w której nasz autor podkreślał takie momenty, jak konieczność odróżniania rzeczywistości społecznej od przyrodniczej, w szczególności w kwestii innej realności tworów społecznych opartych na powtarzalności „aktów obcowania”, a także w fundamentalnej kwestii „uznania cudzej świadomości”. Poza tym zwracał uwagę na rolę mowy w tworzeniu tradycji, a także na radykalny pomysł, aby z metafizyki odrzucić wszystkie pojęcia pochodzące z praktyki społecznej i dostrzec jej istotę wyrażalną w języku matematycznym. […]. (shrink)

This article aims to analyze the views of two pioneering Ḥanafī scholars, Abū Manṣūr al- Māturīdī and Abū Zayd al-Dabūsī, on the meaning of death and life in terms of their general doctrine of religion. In the first part, the general framework of Māturīdī and Dabūsī’s evidentialist conception of religion are drawn. In the second part, Māturīdī's views on the meaning of death and life and are explored. In the third part, the views of Abū Zayd al-Dabūsī on the meaning (...) of death and life, who establishes a striking connection between the divine order and existence, divine prohibition and non-existence, are examined, and a general evaluation is offered in the last section. Al-Māturīdī proposed a very original and systematic example of doing philosophy of religion, which still promising for the modern problems of the field, by opening the phenomenon of religion itself to discussion, and analyzing the nature and elements of religion. Māturīdī aims to place the problems on a universal and theoretical basis and to present a holistic, metaphysical understanding while discussing specific and particular issues in religion. Just as there are main notes in classical Western music that repeat throughout the symphony in baroque style, there are universal principles in al-Māturīdī’s metaphysics that cut all particular debates vertically. The basic principle of the al-Māturīdī’s metaphysics is based on this idea: God is a wise being, he does not do anything wise. Accordingly, it is absurd to create something to destroy; God did not create man to perish. The love of life and the fear of death are the deepest existential problems facing man as a finite being that goes towards death. Religion can be regarded as a powerful alternative to other worldviews to the extent that it provides a reasonable explanation for man’s deep concern about finitude. For al-Māturīdī, neither pessimistic understandings that emphasize only the fear of death nor hedonistic understandings that ignore death offer a reasonable solution. God created death as something that people fear the most and avoid, and life as something they love and desire. The testing of man is about being between the fear of death and the desire to live in the world. According to al-Māturīdī, this dilemma that man is facing also shows him the way out. If people do good and useful deeds because of their love for life, and avoid nonsense and ugly deeds because of their afraid of death, they can make their life eternal with their own efforts and escape from eternal/permanent death. The other Hanafī thinker, a philosopher of law Abū Zayd al-Dabūsī’s views on the meaning of death and life are parallel to Māturīdī's. According to al-Dabūsī, to test man, what God has placed in human nature is not only the soul and reason but also the spirit (al-nafs) and whim (al-hawa). While the spirit and whim invites man to the temporary by ignorance, it calls the soul and reason to the permanent by knowledge. The test for human beings is to choose between the temporary and the eternal life. For al-Dabūsī, man’s saving himself from falling into nothingness and gaining the eternal life depends on his use of reason. In other words, the reason binds human beings to life, and the whim leads them to nothingness. Drawing a parallel between reasoning and existence, ignorance and absence, Dabūsī defines the terms divine command and divine prohibition in a very original way. For him, the divine command is the things that must exist, and the divine prohibition is the things that must not exist. If the man helps exist the things that God wills to exist, he can make his own existence eternal. If the man helps exist the things that God does not will to exist, he puts himself into nothingness. Lastly, both for al-Māturīdī and al-Dabūsī, life is a divine grace bestowed on human being to gain eternal life through the good deeds he does at any moment. In short, reason is necessary in religion because its use is a preference of existence to non-existence. This metaphysical system, which sees goodness as a bridge from this finite world to heaven and eternity and makes a connection between faith and deeds on the ontological and ethical level is the essence of the worldview of the Hanafī-Māturīdī tradition. (shrink)

Crime fiction by women writers across the globe has in recent years begun to explore the position of women detectives within post-feminist cultural contexts, moving away from the explicit refusal of the heterosexual romance plot in earlier feminist ‘hard-boiled’ fiction. In this article, I analyse Hawa Jande Golakai's The Lazarus Effect (2011) and The Score (2015) as part of the tradition of crime fiction by women writers in South Africa. Joining local crime writers such as Angela Makholwa, Golakai not (...) only questions orthodox conceptions of gender and sexuality in traditional iterations of the crime novel, but also combines elements of chick-lit with the crime plot. Reading the archetypal quest structure of the two genres against the background of Sara Ahmed's cultural critique of happiness, I argue that Golakai inventively recasts the recent sub-genre of the chick-lit mystery from the perspective of an Afropolitan detective. Her detective tenaciously undercuts the future-directed happiness script that structures conventional chick-lit and detective novels with their respective focus on finding a fulfilling heterosexual, monogamous romantic relationship, and the resolution of the crime and restoration of order. In this way, the novels defy the frequently assumed apolitical nature of chick-lit texts and also allow us to reimagine the idea of Afropolitanism, outside of its dominant consumerist form, as a critical Afropolitanism that emerges from an openness to be affected by the unhappiness and suffering of others. (shrink)

Jednym z głównych wyzwań stojących przed filozofami przyrody XVII wieku było znalezienie odpowiedzi na pytanie, co sprawia, że materia w ogóle działa? Dziedzictwo ‘materii pierwszej’ i jej czystej potencjalności było wciąż żywe, a przyjęcie teorii korpuskularnej czy atomistycznej niewiele tu zmieniało, dominowało wciąż przekonanie o całkowitej bierności ciał. Ich działanie domagało się jakiegoś wyjaśnienia, które stanowiłoby odpowiednik arystotelesowskiej, niematerialnej i aktywnej, formy. Wydaje się, że jedną z tradycji filozoficznych, do których sięgano w poszukiwaniu takiego wyjaśnienia, była emanacyjna metafizyka Plotyna. W (...) systemach XVII-wiecznych ulegała ona różnorodnym modyfikacjom, ale jej główna idea, wskazująca na aktywną rolę pewnych ‘zasad’, czy ‘duchów’ odpowiedzialnych za inicjowanie wszelkich zmian w materii i kierowanie nimi zgodnie z zamysłem Stwórcy, pozostawała fundamentem ówczesnych teorii działania materii. Przykładem takich rozwiązań są systemy Henry’ego More’a i jego dobrego znajomego z Cambridge, Izaaka Newtona. W pierwszym przypadku nie ma wątpliwości co do zasadniczego wpływu neoplatonizmu, w drugim jednak zdania historyków są podzielone. Newton sięga bowiem w poszukiwaniu ‘aktywnych zasad’ do badań alchemicznych, z nadzieją odnalezienia owych zasad nie tylko przy odwołaniu się do filozoficznych spekulacji, ale także do metod eksperymentalnych. Różnica ta jednak nie zmienia faktu, że obaj filozofowie starają się odkryć sposób działania ‘duchów aktywnych’, wahając się między umieszczeniem w cząstkach materii wielu odrębnych zasad a wskazaniem na zasadę jedną, działającą uniwersalnie i będącą niejako przedłużeniem Bożego ramienia – More nazywa ją Duchem Natury, a Newton upatruje jej ostatecznie w Chrystusie. (shrink)

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: jak można być konstruktywistą, a jednocześnie traktować naukę jako jedno z najważniejszych osiągnięć współczesnych społeczeństw? Jako że konstruktywizm jest bogatym nurtem, mającym wiele odmian, autor skupia się tylko na jego dwóch przedstawicielach – Richardzie Rortym i Bruno Latourze. Stara się dowieść, że z połączenia wybranych aspektów ich stanowisk można zbudować spójną odpowiedź na zadane pytanie. Choć Rorty i Latour odrzucają realistyczną wizję nauki, to jednocześnie przekonują, że nauka jest skutecznym sposobem na radzenie sobie ze (...) światem, czy też – by użyć terminu Latoura – z czynnikami pozaludzkimi. Tak więc to pragmatyczna kategoria „radzenia sobie” – a nie filozoficznie rozumiane pojęcia reprezentacji bądź korespondencji – staje się uzasadneniem renomy nauki. Obaj myśliciele podkreślają, że skuteczność we wchodzeniu w interakcje z czynnikami pozaludzkimi jest wynikiem swoistej kultury współpracy i wzajemnej kontroli, wpisanej w działalność naukową. (shrink)

Współczesna etyka coraz rzadziej odwołuje się do kategorii prawdy – z tego powodu zainteresowanie budzić może każda propozycja etyczna, której twórca umieszcza kategorię prawdy w samym jej centrum. Na gruncie polskim taką etyką prawdy jest teoria Tadeusza Stycznia (1931-2010), w której prawda ma charakter normatywny. Do normatywnej mocy prawdy w etyce, choć rozumie on prawdę w zupełnie inny sposób, odwołuje się także francuski filozof Alain Badiou (ur. 1937). Zarówno w myśli Stycznia, jak i Badiou zagadnienie prawdy jest ściśle związane z (...) pojęciem powinności. Nie da się ukryć, że filozofie tych myślicieli są od siebie różne, ale można dostrzec między nimi pewne podobieństwa. Celem tego artykułu jest ukazanie zbieżnych punktów w filozofiach Tadeusza Stycznia i Alaina Badiou. Obaj myśliciele zdają się twierdzić, że człowiek, który dochowuje wierności odkrytej prawdzie czy wydarzeniu, jako podmiot moralny pozostaje wolny, unika zła oraz jest osobą lub Nieśmiertelny. (shrink)

This seventh volume of Collected Papers includes 70 papers comprising 974 pages on (theoretic and applied) neutrosophics, written between 2013-2021 by the author alone or in collaboration with the following 122 co-authors from 22 countries: Mohamed Abdel-Basset, Abdel-Nasser Hussian, C. Alexander, Mumtaz Ali, Yaman Akbulut, Amir Abdullah, Amira S. Ashour, Assia Bakali, Kousik Bhattacharya, Kainat Bibi, R. N. Boyd, Ümit Budak, Lulu Cai, Cenap Özel, Chang Su Kim, Victor Christianto, Chunlai Du, Chunxin Bo, Rituparna Chutia, Cu Nguyen Giap, Dao The (...) Son, Vinayak Devvrat, Arindam Dey, Partha Pratim Dey, Fahad Alsharari, Feng Yongfei, S. Ganesan, Shivam Ghildiyal, Bibhas C. Giri, Masooma Raza Hashmi, Ahmed Refaat Hawas, Hoang Viet Long, Le Hoang Son, Hongbo Wang, Hongnian Yu, Mihaiela Iliescu, Saeid Jafari, Temitope Gbolahan Jaiyeola, Naeem Jan, R. Jeevitha, Jun Ye, Anup Khan, Madad Khan, Salma Khan, Ilanthenral Kandasamy, W.B. Vasantha Kandasamy, Darjan Karabašević, Kifayat Ullah, Kishore Kumar P.K., Sujit Kumar De, Prasun Kumar Nayak, Malayalan Lathamaheswari, Luong Thi Hong Lan, Anam Luqman, Luu Quoc Dat, Tahir Mahmood, Hafsa M. Malik, Nivetha Martin, Mai Mohamed, Parimala Mani, Mingcong Deng, Mohammed A. Al Shumrani, Mohammad Hamidi, Mohamed Talea, Kalyan Mondal, Muhammad Akram, Muhammad Gulistan, Farshid Mofidnakhaei, Muhammad Shoaib, Muhammad Riaz, Karthika Muthusamy, Nabeela Ishfaq, Deivanayagampillai Nagarajan, Sumera Naz, Nguyen Dinh Hoa, Nguyen Tho Thong, Nguyen Xuan Thao, Noor ul Amin, Dragan Pamučar, Gabrijela Popović, S. Krishna Prabha, Surapati Pramanik, Priya R, Qiaoyan Li, Yaser Saber, Said Broumi, Saima Anis, Saleem Abdullah, Ganeshsree Selvachandran, Abdulkadir Sengür, Seyed Ahmad Edalatpanah, Shahbaz Ali, Shahzaib Ashraf, Shouzhen Zeng, Shio Gai Quek, Shuangwu Zhu, Shumaiza, Sidra Sayed, Sohail Iqbal, Songtao Shao, Sundas Shahzadi, Dragiša Stanujkić, Željko Stević, Udhayakumar Ramalingam, Zunaira Rashid, Hossein Rashmanlou, Rajkumar Verma, Luige Vlădăreanu, Victor Vlădăreanu, Desmond Jun Yi Tey, Selçuk Topal, Naveed Yaqoob, Yanhui Guo, Yee Fei Gan, Yingcang Ma, Young Bae Jun, Yuping Lai, Hafiz Abdul Wahab, Wei Yang, Xiaohong Zhang, Edmundas Kazimieras Zavadskas, Lemnaouar Zedam. (shrink)

Artykuł omawia wzajemne kontakty i wspólnotę myśli dwóch wybitnych pisarzy i filozofów Bolesława Micińskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza, którzy mimo dużej różnicy wieku byli blisko zaprzyjaźnieni. Podejmowane przez nich problemy odsyłają do międzywojennej atmosfery filozoficznej w Polsce i w Europie, a także do ożywionych dyskusji w gronie krytyków literackich i awangardowych pisarzy. Witkiewicz jako pierwszy Polak zapoznał się z psychoanalizą i znacznie wpłynął na jej znajomość u Micińskiego, choć ich sposoby rozumienia teorii Freuda wyraźnie się rozeszły. Miciński był też gorącym (...) zwolennikiem teorii Czystej Formy, realizatorem jej założeń w swojej twórczości i rzecznikiem unaukowienia krytyki literackiej poprzez jej mocne osadzenie w filozofii. Witkacy patronował jego poglądom estetycznym wyłożonym najpełniej w nieopublikowanej pracy magisterskiej Rzeczywistość i jej deformacja w sztuce napisanej pod kierunkiem Władysława Tatarkiewicza. Obaj zdecydowanie opowiadali się przeciw wszelkiemu redukcjonizmowi w filozofii; byli przeciwnikami fizykalizmu Koła Wiedeńskiego oraz antymetafizycznego nastawienia szkoły lwowsko-warszawskiej. Zwłaszcza Miciński dostrzegał słabość myśli analitycznej i poszukiwał dla filozofii formy bardziej pojemnej. W końcowym okresie twórczości Micińskiego stanął w wyraźnej opozycji wobec totalitaryzmu i mechanizacji życia, co było znamienne również dla Witkacego. Dla autora Portretu Kanta Witkiewicz był z pewnością mistrzem w dziedzinie filozofii, wciąż jednak pozostaje otwarte pytanie, ile od swego młodszego przyjaciela zaczerpnął autor Szewców? (shrink)

Artykuł jest próbą scharakteryzowania platońskiego idealizmu według wykładni Hermanna Cohena – filozofa w Polsce niemal zapomnianego; założyciela, a zarazem czołowego, obok Paula Natorpa i Władysława Tatarkiewicza, przedstawiciela marburskiej szkoły neokantyzmu. Tok analiz obejmuje cohenowskie tezy postawione przez filozofa w epistemologicznej pracy Platons Ideenlehre und die Mathematik. Postulaty, do których odwołuje się Cohen wiążą refleksję nad klasycznym idealizmem oraz statusem platońskiej idei z refleksją logiczno-matematyczną i zagadnieniem sichere Hypothesis jako hipotezy pewnej – hipotezy o statusie aksjomatu. W następstwie badań okazuje się, (...) że określenie roli matematyki: arytmetyki i geometrii, staje się nieodzowne w zrozumieniu idealizmu zarówno starożytnego Platona, jak również nowożytnego Kanta. Obaj, Platon i Kant, akcentują znaczenie apriorycznej myśli, logiki czystego myślenia, logicznego rozumowania, poznawczej władzy intelektu, nauki oraz krytycyzmu jako drogi poznawczego, a zarazem kształtującego charakter, postępowania podmiotu poznającego Przeprowadzony w artykule wywód, zakorzeniony w historyczno-filozoficznych analizach problemu, w podsumowaniu jest także próbą określenia znaczenia platońsko-neokantowskiego idealizmu dla współczesnych zagadnień naukowo-filozoficznych. (shrink)

Hegel i Nietzsche twierdzili, że żyją w czasach przełomu, który wymusi pojawienie się nowego etapu w dziejach ludzkości. Sytuację człowieka współczesnego określa „fakt” roztrzaskania dotychczasowych horyzontów oraz konieczność stworzenia, lub odkrycia, horyzontów nowych. Postulują oni zatem ustanowienie nowego celu ludzkości. Filozofia polityki winna stać się częścią tego ogólnokulturowego projektu. Tym samym rzucają wyzwanie współczesnej filozofii politycznej, która zrzeka się prawa do ustanawiania takiego celu. Obaj są też przekonani – znów wbrew twierdzeniom współczesnym – że cel ów może i powinien być (...) ugruntowany w naturze całej rzeczywistości i w naturze człowieka. W ich założeniu ma to być cel człowieka empirycznego, historycznego, człowieka, który osiągnął bolesną świadomość tego, że to on był twórcą tych wartości, które dotąd uznawał za obiektywne. Potrzeba sformułowania nowego celu każe Heglowi i Nietzschemu powrócić do klasycznego pojmowania filozofii polityki, do postrzegania w doskonałości człowieka ideału, któremu ma być podporządkowana polityczna działalność. Właściwe rozumienie miejsca człowieka w świecie, ujęcie go jako istoty stwarzającej horyzonty i przekształcającej zgodnie z nimi rzeczywistość, pozwala według nich dotrzeć do prawdy o bycie jako całości, do konstytuującej go zasady samo-rozwoju, będącego zarazem samo-przezwyciężaniem i samo-przekraczaniem. Zaakceptowanie tej prawdy o świecie pozwala ugruntować w nim ideał doskonałości, który można od tej pory ujmować jako istotowy cel człowieka, i żądać podporządkowaniu mu całej kulturowej działalności, w tym także – filozoficzno-politycznej teorii i praktyki. (shrink)

Artykuł stanowi zrekonstruowany życiorys jednego z wybitnych Rzymian o imieniu M. V. Maximianus, który wsławił się licznymi bohaterskimi czynami w okresie tzw. wojen markomańskich. Podstawą dla dokonania tej rekonstrukcji były dwa źródła o kapitalnym znaczeniu, oba mające postać inskrypcji. Pierwszą z tych inskrypcji odkryto w dzisiejszym słowackim Trenczynie, drugą w Zanie na terenie Algierii. Co istotne ich treść wzajemnie się wzbogaca i uzupełnia. Pretekstem do podjęcia tematu była dawno odbyta rozmowa autora z Jubilatem, w której obaj zastanawiali się nad autentycznością (...) kreowanej przez Russella Crove postaci Maximusa bohatera filmu „Gladiator”, który w artykule został skonfrontowany z postacią wymienionego wyżej historycznego Maximianusa. (shrink)

Poppera i Tarskiego wiele łączyło. Obaj urodzili się na początku XX wieku i obaj pochodzili z rodzin żydowskich zasymilowanych w swoich ojczyznach. Obaj emigrowali w czasie wojny ze swych krajów i obaj do końca życia przebywali na obczyźnie. Zarówno Popper jak i Tarski żywo interesowali się filozofią, ale obaj odebrali też akademickie wyksztalcenie matematyczne. Podobny był przedmiot ich głównych zainteresowań: obaj analizowali teorie naukowe. Popper zajmował się metodologią nauk empirycznych, natomiast Tarski badaniami systemów dedukcyjnych. Popper ponadto uprawiał filozofię i wielokrotnie (...) wyrażał swoje stanowisko w kwestiach filozoficznych. Inaczej było z Tarskim: zasadniczo unikał wypowiadania się na tematy filozoficzne, będąc bardzo ostrożnym w wyciąganiu wniosków natury światopoglądowej z logiki, co nie przeszkadzało, że rezultaty jego badań logicznych uznawane były przez wielu, w tym również przez Poppera, za brzemienne w konsekwencje filozoficzne. Obaj byli, każdy w swojej dziedzinie, myślicielami oryginalnymi, więcej - wybitnymi i obaj aktywnie uczestniczyli w życiu naukowym swoich czasów. Kiedy w latach 30. zbliżyli się do Koła Wiedeńskiego, zarówno Popper jak i Tarski zaznaczyli swoją odrębność wobec koncepcji głoszonych przez jego członków. To właśnie za sprawy Koła Wiedeńskiego doszło do ich spotkania - spotkania, o którym później wielokrotnie wspominał Popper. Popper poszukujący teoretycznej podstawy dla swej filozofii nauki znalazł ją. w semantyce Tarskiego. (shrink)

Poppera i Tarskiego wiele łączyło. Obaj urodzili się na początku XX wieku i obaj pochodzili z rodzin żydowskich zasymilowanych w swoich ojczyznach. Obaj emigrowali w czasie wojny ze swych krajów i obaj do końca życia przebywali na obczyźnie. Zarówno Popper jak i Tarski żywo interesowali się filozofią, ale obaj odebrali też akademickie wyksztalcenie matematyczne. Podobny był przedmiot ich głównych zainteresowań: obaj analizowali teorie naukowe. Popper zajmował się metodologią nauk empirycznych, natomiast Tarski badaniami systemów dedukcyjnych. Popper ponadto uprawiał filozofię i wielokrotnie (...) wyrażał swoje stanowisko w kwestiach filozoficznych. Inaczej było z Tarskim: zasadniczo unikał wypowiadania się na tematy filozoficzne, będąc bardzo ostrożnym w wyciąganiu wniosków natury światopoglądowej z logiki, co nie przeszkadzało, że rezultaty jego badań logicznych uznawane były przez wielu, w tym również przez Poppera, za brzemienne w konsekwencje filozoficzne. Obaj byli, każdy w swojej dziedzinie, myślicielami oryginalnymi, więcej - wybitnymi i obaj aktywnie uczestniczyli w życiu naukowym swoich czasów. Kiedy w latach 30. zbliżyli się do Koła Wiedeńskiego, zarówno Popper jak i Tarski zaznaczyli swoją odrębność wobec koncepcji głoszonych przez jego członków. To właśnie za sprawy Koła Wiedeńskiego doszło do ich spotkania - spotkania, o którym później wielokrotnie wspominał Popper. Popper poszukujący teoretycznej podstawy dla swej filozofii nauki znalazł ją. w semantyce Tarskiego. (shrink)

Moje zainteresowanie pracami i dziełem Michaiła Bachtina oraz Eugena Rosenstocka-Huessy bierze swój początek z odkrycia, ze obaj myśliciele zgodnie twierdzili, iż religijna moc języka oraz mowy wyrasta z różnorodnych kryzysów życiowych. Theoria przez nich stworzona zbudowana jest na gruncie praxis i czerpie swą siłę ze zderzenia doświadczeń duchowych i intelektualnych obu filozofów z rewolucyjnym wrzeniem otaczającej ich współczesności. Wykład niniejszy to próba nawiązania dialogu z osobami podzielającymi podobne zainteresowania i troski. Pisząc go kierowałem się także pragnieniem zaabsorbowania uwagi moich słuchaczy (...) przedstawione w nim istoty metalingwistyki głoszonej przez „nieortodoksyjnego" prawosławnego teoretyka literatury i filozofa języka, Michaiła Bachtina, oraz znaczeniem metanomiki opracowanej przez „rewolucyjnie konserwatywnego" chrześcijańskiego myśliciela mowy i filozofa społecznego, Eugena Rosenstocka-Huessy. Zamiarem moim jest przedstawienie roli, jaką społeczno-religijne modele filozofii i socjologii oparte na mowie i języku mogą^ odegrać w dążeniach do zaprowadzenia pokojowego współistnienia na całej naszej planecie. Ten właśnie obszar zainteresowań został określony przez Williama Jamesa, amerykańskiego filozofa pragmatyzmu, mianem „moralnego równoważnika wojny”. Przywołując na pamięć ogromną rzeszę myślicieli, których prace odnoszą się bezpośrednio do wyznaczonego tu obszaru – a w pewnych przypadkach noszą znamiona dzieła prekursorskiego – nie możemy poprzestać na wymienieniu tylko nazwiska Williama Jamesa. Inne wielkie postaci to: Charles Sanders Pierce, George Herbert Mead, a także myśliciele podejmujący zagadnienia, które później stały się treścią filozofii Rosenstocka-Huessy, tj. Giovanni Battista Vico, J. G. Hamann, Comte de Saint-Simon oraz Giuseppe Ferrari. (shrink)

Moje zainteresowanie pracami i dziełem Michaiła Bachtina oraz Eugena Rosenstocka-Huessy bierze swój początek z odkrycia, ze obaj myśliciele zgodnie twierdzili, iż religijna moc języka oraz mowy wyrasta z różnorodnych kryzysów życiowych. Theoria przez nich stworzona zbudowana jest na gruncie praxis i czerpie swą siłę ze zderzenia doświadczeń duchowych i intelektualnych obu filozofów z rewolucyjnym wrzeniem otaczającej ich współczesności. Wykład niniejszy to próba nawiązania dialogu z osobami podzielającymi podobne zainteresowania i troski. Pisząc go kierowałem się także pragnieniem zaabsorbowania uwagi moich słuchaczy (...) przedstawione w nim istoty metalingwistyki głoszonej przez „nieortodoksyjnego" prawosławnego teoretyka literatury i filozofa języka, Michaiła Bachtina, oraz znaczeniem metanomiki opracowanej przez „rewolucyjnie konserwatywnego" chrześcijańskiego myśliciela mowy i filozofa społecznego, Eugena Rosenstocka-Huessy. Zamiarem moim jest przedstawienie roli, jaką społeczno-religijne modele filozofii i socjologii oparte na mowie i języku mogą^ odegrać w dążeniach do zaprowadzenia pokojowego współistnienia na całej naszej planecie. Ten właśnie obszar zainteresowań został określony przez Williama Jamesa, amerykańskiego filozofa pragmatyzmu, mianem „moralnego równoważnika wojny”. Przywołując na pamięć ogromną rzeszę myślicieli, których prace odnoszą się bezpośrednio do wyznaczonego tu obszaru – a w pewnych przypadkach noszą znamiona dzieła prekursorskiego – nie możemy poprzestać na wymienieniu tylko nazwiska Williama Jamesa. Inne wielkie postaci to: Charles Sanders Pierce, George Herbert Mead, a także myśliciele podejmujący zagadnienia, które później stały się treścią filozofii Rosenstocka-Huessy, tj. Giovanni Battista Vico, J. G. Hamann, Comte de Saint-Simon oraz Giuseppe Ferrari. (shrink)